نظام بهداشت و درمان در کانادا طی ۲۵ سال گذشته رشد چشمگیری کرده است. شمار کارکنان مشاغل مرتبط با سلامت از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۲۴ بیش از دو برابر شده است. این میزان معادل افزایش ۸۹۸ هزار شغل یا رشد ۱۱۴.۸ درصدی است. اشتغال در حوزه سلامت به‌طور میانگین سالانه ۳ درصد رشد داشته است؛ که این رقم دو برابر میانگین رشد اشتغال در تمامی مشاغل است.
با وجود این رشد چشمگیر، این بخش همچنان با چالش‌های جدی روبه‌رو است. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات، پیر شدن نیروی کار در حوزه سلامت است. در سال ۲۰۲۴، حدود ۱۷.۹ درصد از کارکنان سلامت، دست‌کم ۵۵ ساله بوده‌اند. اگرچه این رقم نسبت به اوج ۱۹.۶ درصدی سال ۲۰۱۸ اندکی کاهش یافته است، اما همچنان به‌طور قابل‌توجهی بالاتر از میزان ۹.۵ درصدی سال ۱۹۹۸ است. این مسئله نیاز فزاینده‌ای برای جذب نیروی کار جوان و تضمین پایداری ارائه خدمات درمانی ایجاد می‌کند.
مهاجرت به‌عنوان یکی از راهکارهای کلیدی برای مقابله با این چالش مطرح شده است. پژوهشی تازه از اداره آمار کانادا بر اساس داده‌های «نظرسنجی نیروی کار» و «سرشماری ۲۰۲۱» نشان می‌دهد که مهاجران و ساکنان موقت در تجدید نیروی کار در طیف وسیعی از مشاغل سلامت مشارکت دارند.
مهاجران و نیروی کار جوان، محرک نوسازی نیروی کار
یکی از شاخص‌های کلیدی در این مطالعه، نسبت تجدید نیرو در مشاغل است. این نسبت تعداد کارکنان ۲۵ تا ۳۴ ساله را با کارکنان ۵۵ تا ۶۴ ساله مقایسه می‌کند، یعنی گروهی که به سن بازنشستگی نزدیک هستند. نسبت نوسازی بالای ۱.۰ نشان می‌دهد که تعداد افراد جوانی که وارد این حرفه می‌شوند، بیشتر از تعداد افرادی است که در آستانه خروج‌اند.
در سال ۲۰۲۴، نسبت کلی تجدید نیرو برای مشاغل بهداشت و درمان ۱.۹ بود. به این معنی که در برابر هر یک نفر که به سن بازنشستگی نزدیک می‌شد، کمابیش دو نفر جوان وارد این حرفه می‌شدند. این عدد از میانگین ملی در تمامی مشاغل (۱.۵) بالاتر است.
با این حال، این ارقام در میان مشاغل مختلف تفاوت زیادی دارد. برای نمونه، مشاغلی مانند پرستاران دارای مجوز، نسبت نوسازی ۲.۲ داشتند. در حالی که این نسبت برای کمک‌پرستاران، خدمت‌کاران بیمارستانی و دستیاران خدمات بیماران فقط ۰.۹ بود. در واقع، تعداد افرادی که این حرفه‌ها را ترک می‌کنند بیشتر است از کسانی که وارد آن می‌شوند و این نشانه‌ای از کمبود نیروی کار در آینده است.
آنچه به جبران این نابرابری کمک می‌کند، سهم قابل‌توجه مهاجران است. در سال ۲۰۲۱، مهاجران تازه‌وارد (کسانی که بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۱ وارد کانادا شده‌اند) و مقیمان غیر‌دائمی در مجموع نزدیک به ۲۴ درصد از تمامی کارکنان ۲۵ تا ۳۴ ساله در مشاغلی مانند کمک‌پرستار، خدمت‌کار بیمارستانی و دستیار خدمات بیماران را تشکیل می‌دادند. به‌عبارت دیگر، تقریباً یک‌چهارم از نیروی کار جوان در این حرفه‌ها از تازه‌واردان به کانادا بوده‌اند.
این الگو در دیگر حوزه‌های سلامت نیز تکرار می‌شود. در میان متخصصان پزشکی ۲۵ تا ۳۴ ساله، ۸.۶ درصد مقیم موقت و ۲.۲ درصد مهاجر تازه‌وارد بودند. این تازه‌واردان با ورود به تخصص‌هایی که نیاز به سال‌ها تحصیل و آموزش دارند، نسبت تجدید نیرو در این رشته‌ها را بهبود می‌بخشند.
نیروی کار بسیار ماهر در مشاغل نیازمند مهارت پایین مشغول هستند
یکی از یافته‌های چشمگیر گزارش اداره آمار کانادا، میزان صلاحیت بالای مهاجران شاغل در حوزه بهداشت و درمان نسبت به شغل‌هایی است که در آن مشغول به کارند. بسیاری از این افراد به‌ویژه در موقعیت‌های پشتیبانی مانند کمک‌پرستاران یا خدمت‌کاران بیمارستانی دارای مدارک دانشگاهی هستند که بسیار فراتر از الزامات تحصیلی این مشاغل است.
در سال ۲۰۲۱، نزدیک به ۴۷.۱ درصد از مهاجران تازه‌وارد شاغل به‌عنوان کمک‌پرستار دارای مدرک کارشناسی یا بالاتر بودند. تنها ۶.۳ درصد از کارکنان متولد کانادا در همین شغل دارای چنین سطحی از تحصیلات بودند. در میان مهاجرانی که دارای مدرک دانشگاهی بودند، حدود ۲۴.۶ درصد تحصیلات مرتبط را در خارج از کانادا گذرانده بودند.
این روند در میان پرستاران دارای مجوز نیز دیده می‌شود. در این گروه، ۶۲ درصد از مهاجران تازه‌وارد دارای مدرک کارشناسی یا بالاتر بودند. درحالی‌که این سطح از تحصیلات معمولاً برای این شغل ضروری نیست. درواقع، نسبت دارندگان مدرک دانشگاهی در میان این مهاجران تقریباً با نسبت پرستاران رسمی متولد کانادا برابری می‌کند.
با وجود دارا بودن صلاحیت‌های برابر و حتی بالاتر، این تازه‌واردان اغلب در مشاغلی با جایگاه اجتماعی یا درآمد پایین‌تر مشغول به کار می‌شوند. این وضعیت نشان‌دهنده چالش‌های معلومی همچون عدم به رسمیت شناختن مدارک تحصیلی خارجی، نداشتن تجربه کاری در کانادا، الزامات مقرراتی و دسترسی محدود به برنامه‌های انتقالی (bridging programs) است.
نه تنها جایگزینی بلکه گسترش نیز ضروری است
حتی با وجود نسبت‌های تجدید نیروی بالا در بسیاری از مشاغل، کمبود نیروی کار در بخش سلامت همچنان بالا باقی مانده است. در سه‌ماهه سوم سال ۲۰۲۲، تعداد فرصت‌های شغلی اشغال نشده در حرفه‌های سلامت به رکورد ۹۷٬۴۱۵ رسید. این میزان، بیش از دو برابر مقدار ثبت‌شده در سال ۲۰۱۹، یعنی پیش از همه‌گیری است. هم‌زمان، شمار کانادایی‌هایی که نیازهای درمانی آنها برآورده نمی‌شود رو به افزایش است.
این موضوع حاکی از آن است که تنها جایگزینی کارکنان بازنشسته کافی نخواهد بود و نیروی کار بخش بهداشت و درمان باید گسترش یابد. بدین صورت، میزان نیروها با افزایش تقاضا همگام می‌شود. به‌ویژه با توجه به اینکه پیش‌بینی می‌شود جمعیت افراد حداقل ۶۵ ساله تا سال ۲۰۵۱ به ۱۱.۸ میلیون نفر می‌رسد.
مهاجران موقعیت بسیار مناسبی برای ایفای نقش کلیدی در این گسترش دارند. آنها هم‌اکنون بیش از حد متوسط در میان نیروی کار جوان بخش سلامت حضور دارند. همچنین، آنها تمایل خود را برای ورود و ماندگاری در این حوزه نشان داده‌اند، حتی زمانی که موانعی باعث می‌شود نتوانند در سطح کامل مهارت‌های خود مشغول به کار شوند.
فراخوان برای اقدام سیاسی
گزارش به‌روشنی نشان می‌دهد که مهاجرت تنها مکمل نیروی کار بخش بهداشت و درمان نیست، بلکه آن را حفظ می‌کند. بدون مهاجران و ساکنان غیردائم، نسبت‌های تجدید نیرو در چندین شغل کلیدی به زیر سطوح پایدار سقوط می‌کند.
تغییر در سیاست‌گذاری به دولت کانادا کمک می‌کند تا از استعدادهایی که جذب می‌کند بهره‌برداری بهتری نماید. این اقدامات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- بهبود سرعت و شفافیت روند شناسایی مدارک تحصیلی خارجی
- گسترش برنامه‌های انتقالی (bridging programs) برای کمک به متخصصان آموزش‌دیده خارج از کشور در تطبیق با الزامات صدور مجوزهای کاری کانادایی
- حمایت از برنامه‌های ارتقاء مهارت و راهنمایی شغلی برای تسهیل گذار به نقش‌های بالاتر
- تطبیق بهتر سیستم‌های انتخاب مهاجرتی با نیازهای بازار کار بهداشت و درمان
در صورت نبود چنین اقدامات حمایتی، کانادا با خطر استفاده‌نکردن مؤثر از سرمایه انسانی جذب‌شده مواجه است. درحالی‌که کمبود نیرو در مشاغل حیاتی بخش بهداشت و درمان ادامه خواهد داشت.
نتیجه‌گیری
مهاجران تنها بخشی از نیروی کار حوزه بهداشت و درمان کانادا نیستند، بلکه برای آینده این سیستم حیاتی‌اند. گزارش اداره آمار کانادا تأیید می‌کند که تازه‌واردان نقشی کلیدی در تجدید نیروی کار سلامت ایفا می‌کنند، به‌ویژه در حوزه‌هایی که نرخ جایگزینی پایین است. با این حال، آنان با چالش‌های قابل‌توجهی مواجه‌اند؛ از اشتغال کمتر از سطح مهارت گرفته تا موانع ساختاری که مانع از فعالیت آنها در سطح صلاحیت‌شان می‌شود.
کانادا با توجه به آمادگی برای پاسخ به نیازهای جمعیت سالمند، تنها نباید به جذب نیرو اکتفا کند، بلکه باید متخصصان سلامت مهاجر را توانمند سازد. با به‌رسمیت شناختن بهتر صلاحیت‌ها و ایجاد مسیرهای روشن‌تر برای دریافت مجوزهای کاری، مهاجران می‌توانند نقش پررنگ‌تری ایفا کنند.
پرسش‌های متداول
چرا مهاجران برای سیستم بهداشت و درمان کانادا مهم هستند؟
مهاجران به پر کردن خلأهای نیروی کار کمک می‌کنند. که ناشی از سالمند شدن جمعیت و افزایش تقاضای خدمات درمانی است. بسیاری از آنها در نقش‌هایی مشغول به کارند که یافتن نیروی بومی برای آن دشوار است، به‌ویژه در مشاغل مراقبتی مستقیم.
آیا کارکنان مهاجر حوزه بهداشت و درمان صلاحیت یا توانمندی بالایی دارند؟
بله. بسیاری از مهاجران در مشاغل ابتدایی بخش بهداشت و درمان دارای مدارک دانشگاهی از خارج هستند، اما در کانادا با موانعی روبرو هستند که آنها را از اشتغال در موقعیت‌های بالاتر بازمی‌دارد.
نسبت تجدید نیرو (Renewal Ratio) چیست و چرا اهمیت دارد؟
این شاخص نسبت تجدید تعداد نیرهای جوان (۲۵ تا ۳۴ سال) را با کارکنان نزدیک به بازنشستگی (۵۵ تا ۶۴ سال) مقایسه می‌کند. نسبت پایین، نشان‌دهنده کمبود نیروی آینده در آن حرفه است.
چرا مهاجران با وجود داشتن صلاحیت بالا، در مشاغل سطح پایین‌تری مشغول می‌شوند؟
موانعی مانند عدم به رسمیت شناخته شدن مدارک خارجی، الزامات نظارتی و نداشتن تجربه کاری در کانادا، اغلب مانع از دسترسی آنها به موقعیت‌های دارای مجوز می‌شود. این امر منجر به ناهماهنگی میان شغل و مهارت و اشتغال ناقص می‌گردد.
چه تغییرات سیاستی می‌تواند به کارکنان بهداشت و درمان مهاجر در کانادا کمک کند؟
بهبود روند شناسایی مدارک خارجی، گسترش برنامه‌های انتقالی و هماهنگ‌سازی سیستم مهاجرت با نیازهای بازار کار سلامت می‌تواند به مهاجران ماهر کمک کند تا در سطح واقعی توانایی‌شان فعالیت کنند.
برای اطلاعات بیشتر بخوانید:
- آمار اشتغال متخصصان بهداشت و درمان تحصیل کرده خارجی در کانادا
- سیستم بهداشت و درمان کانادا
- صد شغل پرتقاضا در کانادا تا سال 2033
ارتباط با ما
برای دریافت مشاوره و انواع خدمات مهاجرتی از طریق شرکت کنپارس می‌توانید با شماره‌های 02191008339، 02191008338 یا 02159174000 تماس بگیرید. یا اطلاعات خود را از طریق چت آنلاین سایت یا دایرکت اینستاگرام ارسال کنید. یا فرم ارزیابی رایگان ما را پر فرمایید تا در اولین فرصت با شما تماس بگیریم.
همچنین می‌توانید پرسش‌های خود را از طریق شماره‌های واتس‌اپ (+1)5799579293 و 9034941456(+98) (کافی است همین حالا شماره تماس‌ها را لمس کنید) از ما بپرسید و پاسخ آنها را از طریق همین شماره‌ها دریافت کنید.
