با تشدید بحران انسانی در افغانستان، بسیاری از شهروندان افغان به دنبال راه های امن برای خروج از کشور و دریافت حمایت بین المللی هستند. کانادا یکی از کشور هایی است که طی سال های اخیر برنامه ها و مسیر های مشخصی برای پذیرش پناهندگی افغان ها در کانادا در نظر گرفته است. آشنایی دقیق با شرایط پناهندگی افغان ها در کانادا ، مسیر های قانونی موجود، محدودیت ها و واقعیت های اجرایی این برنامه ها، نقش مهمی در تصمیم گیری درست متقاضیان دارد و آنها را به زندگی در کانادا نزدیک میکند.
در این مطلب، آخرین اطلاعات به روز و رسمی درباره پناهندگی افغان ها در کانادا را به صورت شفاف و کاربردی بررسی میکنیم.
وضعیت کلی پناهندگی افغان ها در کانادا
بر اساس آمار سر شماری کانادا Census 2021، حدود ۹۶٬۸۱۰ نفر در کانادا خود را با ریشه یا تبار افغانستانی گزارش دادهاند که شامل کسانی که ممکن است سال ها پیش وارد شده باشند یا شهروند شده باشند.
دولت کانادا متعهد شده بود حداقل ۴۰,۰۰۰ افغان را به کانادا اسکان دهد. بر اساس گزارش های رسمی، این تعهد محقق شده و تا نوامبر ۲۰۲۴ بیش از ۵۴,۷۰۰ افغان به کانادا وارد شدهاند.
این پناهندگان از طریق چند مسیر مختلف وارد کانادا شدهاند که در ادامه به آنها میپردازیم.
مسیرهای پناهندگی افغان ها در کانادا

برنامه ویژه مهاجرت (Special Immigration Measures — SIM)
این برنامه برای افغان هایی طراحی شده که به دولت کانادا یا نیرو های مسلح آن کمک کردهاند مانند مترجمان، کارکنان محلی سفارت یا نیرو های نظامی. این مسیر به دلیل ارتباط مستقیم با دولت کانادا تعریف شده و دارای سهمیه خاص خود بوده است.
برنامههای حمایت بشردوستانه (Humanitarian Programs)
این برنامه به گروه های آسیب پذیر افغان اختصاص دارد، از جمله:
- رهبران زن
- فعالان حقوق بشر
- اقلیت های مذهبی و جنسیتی
- روزنامه نگاران
- سایر افراد در معرض خطر شدید
افراد معرفی شده از طریق این برنامه میتوانند به صورت پناهنده تحت حمایت دولت یا حمایت خصوصی به کانادا بیایند.
نکته مهم: در بسیاری از موارد در موضوع پناهندگی افغان ها در کانادا ، متقاضی نمیتواند بهصورت مستقیم از افغانستان برای پناهندگی اقدام کند. معمولا لازم است در خارج از کشور حضور داشته باشد و از طریق نهاد های معرفی کننده مثل آژانس پناهندگان سازمان ملل UNHCR به دولت کانادا معرفی شود.
مسیر اقامت دائم برای اعضای خانواده مترجمان
افرادی که عضو خانواده (extended family) مترجمان و کارمندانی هستند که قبلا برای دولت کانادا کار کردهاند، میتوانند از طریق مسیر خانواده برای اقامت دائم درخواست دهند.
تفاوت پناهندگی رسمی و برنامههای ویژه افغان ها
| نوع مسیر | محل اقدام | حمایت | توضیحات |
| پناهندگی رسمی | داخل کانادا | بستگی به ارزیابی دارد | اگر در خاک کانادا باشید میتوانید رویهی پناهندگی عادی را آغاز کنید (در صورت وجود دلایل معتبر) |
| برنامههای ویژه | خارج از کانادا | حمایت مشخص و برنامهریزی شده | دولت کانادا و نهاد های معتبر پناهندگی افراد را معرفی میکنند و پذیرش با اولویت انجام میشود. |
توجه: مسیرهای ویژه معمولا سریع تر و با احتمال پذیرش بالاتر هستند، اما نیاز به معرفی از سوی نهادهای معتبر دارند.
مراحل درخواست در برنامههای ویژه پناهندگی
برای استفاده از برنامه های ویژه مهاجرت یا حمایت بشر دوستانه، معمولاً مراحل شامل موارد زیر هستند:
- معرفی به کانادا توسط UNHCR یا سازمان های تعیین شده
- تکمیل درخواست از طریق فرم های رسمی وزارت مهاجرت کانادا
- ارائه مدارک هویتی و پشتیبانی لازم
- بررسی درخواست توسط اداره مهاجرت
- دریافت اطلاعیه پذیرش و برنامه ریزی سفر
نکات مهم درباره پناهندگی افغان ها در کانادا
اگر فرد در کانادا باشد و احساس کند در خطر جدی است (مثلاً به دلیل نژاد، مذهب، عقاید سیاسی یا عضویت در گروه اجتماعی خاص)، میتواند درخواست پناهندگی رسمی در داخل کشور بدهد. برای این مسیر، درخواست به اداره مهاجرت، پناهندگان و شهروندی کانادا IRCC یا هیات رسیدگی به امور پناهندگی IRB ارائه میشود، سپس پرونده بررسی میگردد.
تهیه مدارک حمایتی، مانند شواهد خطر یا تهدید، شناسایی هویت، مدارک حمایت سازمان های معرفی کننده و… میتواند احتمال پذیرش پناهندگی افغان ها در کانادا را افزایش دهد.
اقدامات لازم پس از ورود افغان ها به کانادا

افراد افغان پس از ورود به کانادا، بسته به نوع ورود (پناهنده یا متقاضی پناهندگی)، باید اقدامات مشخصی را در کوتاه ترین زمان انجام دهند.
1.ثبت درخواست پناهندگی
اگر درخواست پناهندگی هنوز ثبت نشده باشد، باید بلافاصله پس از ورود یا در اولین فرصت از طریق اداره مهاجرت کانادا (IRCC) یا در مرز ورودی، درخواست پناهندگی ارائه شود.
2.انجام انگشت نگاری و بررسی های امنیتی
پس از ثبت درخواست، اطلاعات بیومتریک (اثر انگشت و عکس) و بررسی های امنیتی و هویتی انجام میشود. این مرحله برای همه متقاضیان الزامی است.
3.دریافت مدارک موقت اقامتی
پس از پذیرش اولیه درخواست، مدارک موقت مانند تاییدیه متقاضی پناهندگی صادر میشود که امکان اقامت قانونی، استفاده از خدمات درمانی و پیگیری پرونده را فراهم میکند.
4.ثبت نام در خدمات درمانی
متقاضیان پناهندگی میتوانند تحت پوشش برنامه سلامت فدرال موقت (IFHP) قرار بگیرند و از خدمات درمانی پایه و ضروری استفاده کنند.
5.درخواست مجوز کار یا تحصیل
پس از ثبت درخواست پناهندگی، امکان اقدام برای مجوز کار و در صورت نیاز مجوز تحصیل وجود دارد تا فرد بتواند بهصورت قانونی مشغول کار یا تحصیل شود.
6.یافتن محل اقامت و دریافت خدمات حمایتی
پناهندگان میتوانند از کمک سازمان های حمایتی، مراکز اسکان موقت، و خدمات استقرار تازه واردان برای تامین مسکن اولیه و سازگاری با شرایط جدید استفاده کنند.
7.حضور در جلسه رسیدگی پرونده پناهندگی
در صورت لزوم، متقاضی باید در جلسه رسیدگی هیات مهاجرت و پناهندگی کانادا (IRB) شرکت کند. عدم حضور بدون دلیل موجه میتواند منجر به رد پرونده شود.
8.پیگیری وضعیت پرونده و به روز رسانی اطلاعات
در طول بررسی پرونده، تغییر آدرس، وضعیت خانوادگی یا مدارک جدید باید بهموقع به اداره مهاجرت کانادا اطلاع داده شود.
جمع بندی پناهندگی افغان ها در کانادا
پناهندگی افغان ها در کانادا از طریق مسیرهای مشخص و محدودی انجام میشود و امکان اقدام مستقیم از داخل افغانستان وجود ندارد. بیشتر برنامههای ویژهای که پس از سال ۲۰۲۱ ایجاد شدند، ظرفیت خود را تکمیل کردهاند، اما پروندههای ثبتشده همچنان در حال بررسی هستند و برخی مسیرهای بشردوستانه و اسپانسرشیپ خصوصی ادامه دارند.
افرادی که در داخل کانادا حضور دارند و با خطر جدی در صورت بازگشت مواجهاند، میتوانند از طریق سیستم پناهندگی کانادا اقدام کنند. آگاهی از شرایط واقعی، محدودیتها و مسیرهای قانونی موجود، نقش مهمی در جلوگیری از تصمیمهای نادرست و افزایش شانس موفقیت در روند پناهندگی دارد. پیگیری اطلاعات از منابع رسمی و دریافت مشاوره تخصصی، بهترین راه برای انتخاب مسیر مناسب است.
لازم به ذکر است، شرکت خدمات مهاجرتی کنپارس، خدماتی برای موضوع پناهندگی افغان ها در کانادا ارائه نمیدهد و این مطلب تنها با هدف اطلاع رسانی به عزیزان افغان منتشر شده است.
ارتباط با ما
برای دریافت مشاوره و انواع خدمات مهاجرتی از طریق شرکت کنپارس میتوانید با شمارههای زیر تماس بگیرید. میتوانید در دایرکت اینستاگرام اطلاعات تماس خود را ارسال کنید یا فرم ارزیابی رایگان ما را پر فرمایید تا در اولین فرصت با شما تماس بگیریم.
همچنین میتوانید پرسشهای خود را از طریق شمارههای واتساپ
(کافی است همین حالا شماره تماسها را لمس کنید) از ما بپرسید و پاسخ آنها را از طریق همین شمارهها دریافت کنید.
سوالات متداول درباره پناهندگی افغان ها در کانادا
1.آیا افغانها میتوانند مستقیماً از داخل افغانستان برای پناهندگی کانادا اقدام کنند؟
خیر. در حال حاضر امکان اقدام مستقیم برای پناهندگی کانادا از داخل افغانستان وجود ندارد و متقاضی باید در کشور ثالث حضور داشته باشد یا از داخل کانادا اقدام کند.
2.آیا برنامه ویژه پناهندگی افغانها هنوز فعال است؟
بیشتر برنامههای ویژه افغانها ظرفیت خود را تکمیل کردهاند، اما پروندههای ثبتشده همچنان در حال بررسی هستند و برخی مسیرهای بشردوستانه پناهندگی افغان ها در کانادا بهصورت محدود ادامه دارند.
3.آیا بدون معرفی UNHCR میتوان درخواست داد؟
در برنامههای ویژه خارج از کانادا معمولاً خیر، اما در صورت حضور داخل کانادا میتوان بدون معرفی UNHCR درخواست پناهندگی ثبت کرد.
4.آیا افغانها میتوانند داخل کانادا پناهنده شوند؟
بله. اگر شهروند افغان در کانادا باشد و بازگشت او با خطر جدی همراه باشد، میتواند درخواست پناهندگی داخل کانادا ارائه دهد.
5.آیا داشتن پاسپورت برای پناهندگی الزامی است؟
خیر. نداشتن پاسپورت مانع قطعی برای پناهندگی افغان ها در کانادا نیست، اما ارائه هرگونه مدرک هویتی یا شواهد خطر به تقویت پرونده کمک میکند.
6.آیا اسپانسرشیپ خصوصی برای افغانها امکانپذیر است؟
بله. برخی افغانها از طریق اسپانسرشیپ خصوصی پناهندگان و با حمایت گروههای حامی در کانادا پذیرش میشوند.
7.آیا پناهندگان افغان اقامت دائم میگیرند؟
بله. در صورت پذیرش پناهندگی افغان ها در کانادا اقامت دائم به آنها اعطا میشود.
8.آیا امکان پیوستن خانواده پناهندگان افغان وجود دارد؟
بله. پس از دریافت اقامت دائم، امکان اقدام برای الحاق همسر و فرزندان وابسته وجود دارد.