تغییرات پیش رو در قانون پناهندگی کانادا، با عنوان لایحه C-2 یا «قانون مرزهای قوی» (Strong Borders Act) در تاریخ 3 ژوئن 2025 در مجلس عوام کانادا ارائه شد. این تغییرات در سیستم مهاجرت و پناهندگی این کشور، دامنه گسترده‌ای دارد. این لایحه در پاسخ به فشارهای مهاجرتی و نگرانی‌های امنیتی، به‌ویژه در رابطه با مرز مشترک کانادا و ایالات متحده، تدوین شد. ولی انتقادات زیادی را از سوی سازمان‌های حقوق بشری و فعالان مهاجرتی به دنبال داشت. در این مقاله، جزئیات تغییرات قانون پناهندگی کانادا، دلایل ارائه آن، تأثیراتش بر پناهجویان، و واکنش‌های جامعه مدنی بررسی می‌شود.
این تغییرات در چارچوب توافق‌نامه «کشور سوم امن» (Safe Third Country Agreement) بین کانادا و ایالات متحده اعمال می‌شود، که طبق آن پناهجویان باید در اولین کشور امن (ایالات متحده یا کانادا) درخواست پناهندگی کنند. قانون جدید پناهندگی این توافق را سخت‌گیرانه‌تر کرده و عملاً امکان درخواست پناهندگی کانادا را برای افرادی حذف می‌کند که از مرزهای غیررسمی وارد می‌شوند. این تغییرات به گفته گری آنانداسانگاری، وزیر امنیت عمومی کانادا، نه‌تنها برای پاسخ به نگرانی‌های ایالات متحده، بلکه برای تقویت مرزهای کانادا و حفظ یکپارچگی سیستم مهاجرتی این کشور طراحی شده است.
پیش‌زمینه و اهداف تغییرات قانون پناهندگی کانادا
لایحه C-2 با هدف تقویت امنیت مرزها، مبارزه با جرایم سازمان‌یافته فراملی، و کنترل ورود مواد مخدر غیرقانونی مانند فنتانیل ارائه شده است. بر اساس تغییرات قانون پناهندگی کانادا، افرادی که پس از 24 ژوئن 2020 وارد کانادا شده‌اند و بیش از یک سال از ورودشان گذشته باشد، با رد درخواست پناهندگی مواجه خواهند شد. این محدودیت به‌صورت retroactive اعمال می‌شود، به این معنا که حتی افرادی که سال‌ها در کانادا حضور داشته‌اند، ممکن است با خطر اخراج مواجه شوند. علاوه بر این، تغییرات قانون پناهندگی کانادا الزام می‌کند که افرادی که از طریق مرز زمینی کانادا-آمریکا به‌صورت غیرقانونی وارد می‌شوند، ظرف 14 روز درخواست پناهندگی ارائه کنند، در غیر این صورت درخواست‌شان پذیرفته نخواهد شد.
این تغییرات در چارچوب توافق‌نامه «کشور سوم امن» (Safe Third Country Agreement) بین کانادا و ایالات متحده اعمال می‌شود، که طبق آن پناهجویان باید در اولین کشور امن (ایالات متحده یا کانادا) درخواست پناهندگی کنند. قانون جدید پناهندگی این توافق را سخت‌گیرانه‌تر کرده و عملاً امکان درخواست پناهندگی کانادا را برای افرادی حذف می‌کند که از مرزهای غیررسمی وارد می‌شوند. این تغییرات به گفته گری آنانداسانگاری، وزیر امنیت عمومی کانادا، نه‌تنها برای پاسخ به نگرانی‌های ایالات متحده، بلکه برای تقویت مرزهای کانادا و حفظ یکپارچگی سیستم مهاجرتی این کشور طراحی شده است.
جزئیات تغییرات قانون پناهندگی کانادا
تغییرات قانون پناهندگی کانادا مواردی را بر اساس فهرست زیر، در قانون مهاجرت و حفاظت از پناهندگان (Immigration and Refugee Protection Act) دگرگون می‌کند:- حذف رژیم کشورهای مبدأ تعیین‌شده: این رژیم که برای تسریع در رد درخواست‌های پناهندگی از کشورهای به‌اصطلاح «امن» استفاده می‌شد، حذف خواهد شد.
- اختیارات گسترده وزیر مهاجرت: وزیر مهاجرت و شهروندی این اختیار را خواهد داشت که اسناد مهاجرتی (مانند ویزای اقامت دائم، مجوز کار یا تحصیل) را لغو، تعلیق یا اصلاح کند. این اختیارات می‌توانند به‌صورت دسته‌جمعی و بدون فرآیند قانونی عادلانه اعمال شوند.
- محدودیت‌های زمانی برای درخواست پناهندگی: علاوه بر محدودیت یک‌ساله، افرادی که در کانادا حضور ندارند، نمی‌توانند پرونده پناهندگی خود را پیش ببرند، و فرآیند بررسی پرونده‌هایشان متوقف خواهد شد.
- افزایش اشتراک‌گذاری اطلاعات: تغییرات قانون پناهندگی کانادا امکان اشتراک‌گذاری گسترده‌تر اطلاعات مهاجران بین نهادهای فدرال، استانی و حتی بین‌المللی را فراهم می‌کند، که نگرانی‌هایی درباره نقض حریم خصوصی ایجاد کرده است.
تأثیر تغییرات قانون پناهندگی کانادا
تغییرات قانون پناهندگی کانادا تأثیرات عمیقی بر پناهجویان و مهاجران خواهد داشت. به گفته شبکه حقوق مهاجران (Migrant Rights Network)، این قانون «ماشین اخراج دسته‌جمعی» را ایجاد می‌کند که خانواده‌ها و جوامع را از هم می‌پاشد. برای نمونه، افرادی که پس از سال‌ها اقامت در کانادا، به دلیل شرایط جنگ یا آزار و اذیت در کشورهایشان تصمیم به درخواست پناهندگی می‌گیرند، دیگر این امکان را نخواهند داشت. این موضوع به‌ویژه برای افرادی چالش‌برانگیز است که به دلیل مشکلات مالی یا عدم آگاهی از قوانین مهاجرتی نتوانسته‌اند به‌موقع درخواست دهند. علاوه بر این، تغییرات قانون پناهندگی کانادا با محدودیت دسترسی به فرآیند بررسی پناهندگی، خطر بازگردانی افراد را افزایش می‌دهد. ممکن است آنها را به کشورهایی برگردانند که در آنها با آزار، شکنجه یا مرگ مواجه شوند. سازمان عفو بین‌الملل کانادا این قانون را «حمله به حق پناهندگی» توصیف کرده و آن را مغایر با تعهدات بین‌المللی کانادا، از جمله کنوانسیون 1951 سازمان ملل در مورد پناهندگان، دانسته است. به گفته شورای کانادایی پناهندگان (CCR)، این قانون پناهجویان را به‌عنوان تهدید امنیتی معرفی می‌کند. در حالی که آنها اغلب افرادی هستند که از خشونت و آزار فرار کرده‌اند.
واکنش‌ها و انتقادات به تغییرات قانون پناهندگی کانادا
تغییرات قانون پناهندگی کانادا با انتقادات شدیدی از سوی سازمان‌های حقوق بشری، وکلای مهاجرتی، و فعالان مواجه شده است. شری آیکن، استاد حقوق دانشگاه کویینز، این قانون را «خیانت به اعتماد کانادایی‌ها» می‌خواند. او آن را مغایر با وعده‌های انتخاباتی حزب لیبرال برای حمایت از حقوق پناهجویان می‌داند. ماریو بلیسیمو، پژوهشگر مهاجرت، نیز معتقد است که این قانون با ایجاد تمایزهای «خودسرانه» مانند محدودیت‌های زمانی 14 روزه و یک‌ساله، رویکرد ارزیابی فردی را از بین می‌برد. پست‌های منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی نیز نشان‌دهنده نگرانی‌های عمومی درباره تغییرات قانون پناهندگی کانادا است. برای نمونه، برخی کاربران در شبکه X اشاره کرده‌اند که این قانون پیامدهای سنگینی خواهد داشت. به‌ویژه برای افرادی که با ویزای توریستی، کاری یا دانشجویی وارد کانادا شده‌اند و پس از سال 2020 قصد درخواست پناهندگی دارند. این نگرانی‌ها با توجه به retroactive بودن قانون تشدید می‌شود. زیرا افرادی که سال‌ها در کانادا زندگی کرده‌اند، ممکن است به‌طور ناگهانی با اخراج مواجه شوند.تحلیل و نتیجه‌گیری
تغییرات قانون پناهندگی کانادا، با هدف تقویت امنیت مرزها و پاسخ به فشارهای ایالات متحده ارائه شد. اما به نظر می‌رسد بیشتر به محدودیت دسترسی پناهجویان به سیستم حفاظت کانادا متمرکز است تا بهبود آن. این قانون با کاهش حقوق پناهجویان و افزایش اختیارات دولتی، خطر نقض تعهدات بین‌المللی کانادا و منشور حقوق و آزادی‌های کانادا را به همراه دارد. به‌ویژه، محدودیت‌های زمانی و حذف امکان درخواست پناهندگی برای افرادی که از مرزهای غیررسمی وارد می‌شوند، می‌تواند زندگی بسیاری از افراد آسیب‌پذیر را به خطر بیندازد. با توجه به واکنش‌های منفی و احتمال چالش‌های حقوقی، انتظار می‌رود که تغییرات قانون پناهندگی کانادا با موانع قانونی و اجتماعی مواجه شود. فعالان خواستار بازنگری یا لغو این لایحه شده‌اند. آنها پیشنهاد می‌کنند که به جای محدودیت حقوق پناهجویان، منابع بیشتری به سیستم بررسی پناهندگی اختصاص یابد. به این ترتیب، فرآیندها سریع‌تر و عادلانه‌تر می‌شوند. در نهایت، این قانون نه‌تنها بر پناهجویان، بلکه بر تصویر کانادا به‌عنوان کشوری که به پناهندگان خوش‌آمد می‌گوید، تأثیر منفی خواهد گذاشت.ارتباط با ما
برای دریافت مشاوره و انواع خدمات مهاجرتی از طریق شرکت کنپارس می‌توانید با شماره‌های زیر تماس بگیرید. می‌توانید در دایرکت اینستاگرام اطلاعات تماس خود را ارسال کنید یا فرم ارزیابی رایگان ما را پر فرمایید تا در اولین فرصت با شما تماس بگیریم.
همچنین می‌توانید پرسش‌های خود را از طریق شماره‌های واتساپ
(کافی است همین حالا شماره تماس‌ها را لمس کنید) از ما بپرسید و پاسخ آنها را از طریق همین شماره‌ها دریافت کنید.
